Temat: Demokracja szlachecka.

Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 43, następnie przepisz notatkę do zeszytu.

Notatka z lekcji:

1. Szlachta tworzyła jeden stan i miała te same prawa. W ciągu XIV–XVI wieku uzyskała od polskich królów kolejne przywileje, czyli uprawnienia i korzyści. Tylko ona mogła posiadać ziemię na własność i zajmować urzędy państwowe.

2. Uchwalona w 1505 roku konstytucja Nihil novi (po łać. Nic nowego), ugruntowała pozycję szlachty. Od tego momentu król nie mógł bez zgody dwóch izb sejmu wprowadzić nowych praw. W ten sposób wykształcił się ustrój w Polsce zwany demokracją szlachecką.

3. W XV wieku królowie polscy często zwoływali zjazdy szlachty poszczególnych ziem (regionu), zwane sejmikami ziemskimi.

4. W 1493 roku, za panowania Jana Olbrachta został zwołany pierwszy sejm walny, składający się z dwóch izb - poselskiej i senatu. Sejm walny podejmował najważniejsze decyzje w kraju.

Przeczytaj. Nie zapisuj.

Król obradował wspólnie z najwyższymi urzędnikami, czyli senatorami. Posłowie zasiadali w osobnej izbie, a ich pracą kierował wybierany marszałek poselski. Zaczynał obrady sejmu, uderzając laską marszałkowską o podłogę. Udzielał głosu posłom, dbał o porządek i spisywał zgłoszone propozycje nowych uchwał. Dopiero pod koniec obrad trzy stany sejmujące: posłowie, senatorowie i król schodzili się do wspólnej izby, aby razem uchwalić spisane wcześniej przez posłów prawa. W sejmie obowiązywała zasada jednomyślności. Sejm obradował nawet sześć tygodni. Po jego zakończeniu posłowie wracali do domu i zdawali sprawozdanie szlachcie swojej ziemi z tego, co działo się na sejmie walnym.

Ćwiczenie bez pisania:

Przyjrzyj się rycinie ukazującej posiedzenie sejmu walnego. Następnie odpowiedz: który stan sejmujący został oznaczony poszczególnymi cyframi 1,2,3.